Covid-19: Waarom Zweden gelijk zou kunnen hebben. Update 16/04/2020
Ondanks een lichte terugval scoort Zweden zonder totale lockdown nog beter dan andere landen, extra pieken daar zijn niet uit te sluiten gezien dat het doel is.  Opvallend blijft Finland, dat in navolging van Zuid-Korea, massaal zijn burgers test. Positief = isolatie.  De combinatie van beperkte maatregelen (richting groepsimmunisatie zoals Zweden) in combinatie met massaal testen is mogelijks een alternatief voor de lockdown.

(Ter info: Zweden is voor 97% onbewoond. Stockholm heeft een bevolkingsdichtheid van 4880 inw/km2.  Brussel om en bij de 5250) 

Covid-19: Waarom Zweden gelijk zou kunnen hebben. Update 14/04/2020
Zweden kent geen lockdown, haalt een snelle piek en zit nu sinds enkele dagen in een neerwaartse spiraal.  Finland, demografisch vergelijkbaar met Zweden, test sinds 13/03 alle burgers op systematische wijze.  Bevestigde personen worden in isolatie geplaatst. Finland combineert het testen met vergelijkbare maatregelen als België.  Resultaten zijn opmerkelijk.  Onze aanpak kan en moet anders, lockdown alleen werkt niet.

Covid-19: Waarom Zweden gelijk zou kunnen hebben.
10/04/2020

Deze week kreeg ik via WhatsApp een bericht van mijn professor uit de UK, even om te vragen hoe het me ging. We hebben elkaar niet meer gezien sinds de uitbraak. Al sinds de aanvang van de crisis heb ik bedenkingen bij het ganse Corona-verhaal, vragen die ik me stel vanuit een medisch-epidemiologisch standpunt waarvan ik het gevoel heb dat ze niet stroken met wat ik zie gebeuren. Als wetenschapper poog je dan te achterhalen waarom je die divergente gedachten hebt en wat je over het hoofd ziet. Ben er na een maand nog niet uit, dus besloot ik voorzichtig een wedervraag te stellen aan mijn prof met een subtiele bedenking omtrent de aanpak van de situatie.

U moet weten dat mijn prof een dame is van bijna 60, jaren ervaring op de teller als verpleegster in risicogebied en zich later doctoreerde in ‘global health’ en epidemiologie. Ze draait ook mee binnen een regionale directie van de NHS (de officiële instantie voor gezondheidszorg in de UK) en binnen een aantal commissies binnen de WHO. Ik verwachtte me aan hetzelfde paradigma dat we nu al weken aanhoren. Lock-down, flatten the curve… kortom, we zijn goed bezig. Ik kreeg een onverwachte respons: “This is a fascinating public health challenge although many academics (myself included) feel the medical approaches, government protocols and media reporting are biased. It is outright irresponsible and inflammatory but almost none of us dares to counter the current set tone”. Vervolgens krijg ik een opsomming van internationale collega’s die gepoogd hebben om een andere visie naar voor te brengen en die figuurlijk werden onthoofd.

Voor het schrijven van dit stuk toch nog even de laatste cijfers opgezocht. 92.798 doden op 1.521.252 bevestigde gevallen. Dit geeft dus een ‘Case Fatality Ratio’ van 6%. Deze cijfers komen van het WHO. Eerste bedenking, welke cijfers? Dit zijn de cijfers die lokale overheden communiceren. Er wordt in verhouding tot de grootte van de populaties nauwelijks getest. Hoe waardevol is die noemer dan? Hoeveel besmettingen zijn er werkelijk? Geen haan die het weet. Ook met de teller moeten we voorzichtig zijn, sommige landen tellen ‘vermoedelijke’ overlijdens aan Corona ook mee in de ‘bevestigde’ aantallen (waaronder België), andere landen houden het strikt bij de geteste patiënten. Kortom, je hebt geen cijfers om op verder te gaan en vergelijken wordt dus moeilijk.

Vandaag las ik in de Volkskrant een interview met arts/filosofe Marli Huijer (Denker des Vaderlands in Nederland) die de aanpak ook in twijfel trekt. Volgens haar hadden ze beter de scholen opengehouden in Nederland, blijkbaar was dat ook het standpunt van de RIVM (tegenhanger van het Belgische Sciensano).

Ook professor Van Ranst gaf onlangs toe dat ze beter scholen hadden opengehouden. Epidemiologisch weten we als ongeveer 70% van de populatie wordt besmet dat de efficiëntie van het virus daalt, dat heet dan groepsimmunisatie. Dat werpt natuurlijk de vraag op waarom in vele landen A wordt gedacht en B wordt gehandeld.

Hierin is een belangrijke rol voor het WHO weggelegd en die laatste heeft het sterk laten afweten. De eerste weken van de crisis hebben ze nauwelijks gereageerd, pas na week drie zijn ze met maatregelen afgekomen. Het was op dat ogenblik de wereldwijde pers die in komkommertijd de voorpagina’s vulde met de uitbraak. Op dat ogenblik werden de lokale experten boven water getrokken om analyses te maken en beslissingen te nemen.

Overheden gingen de verantwoordelijkheid zo uit de weg. Maar academici zijn geen politici en weten ook niet altijd hoe ze om moeten met een ongekend virus. Zij hebben op hun beurt gewacht op richtlijnen van de WHO. Dat verklaart ook deels waarom de experten soms subtiel van richting zijn veranderd omtrent hun aanbevelingen.

Waarom zulke chaos? Omdat elk zichzelf respecterend expert of specialist moet toegeven dat we niet weten hoe we op dit virus moeten reageren. Er bestaan geen draaiboeken noch onderzoeken voor deze specifieke Corona-variant. En toch willen mensen antwoorden. Zo is iedereen elkaar wereldwijd beginnen achternahollen en is de paniek nu compleet.

Gisteren kwam er in The Telegraph een Amerikaanse arts aan het woord die de wereldwijde data had bekeken van de overlijdens op de intensieve diensten. Een paar opmerkelijke vaststellingen. In hoofdzaak oudere obese mannen met co-morbiditeiten. Ook Professor Meyfroidt, intensivist bij het UZ Leuven, was al tot deze vaststelling gekomen. Dat oudere obese mannen gekend staan voor hun beperkte longcapaciteit en minder algemene conditie zal daar ongetwijfeld een rol in spelen. Andere vaststelling: 60% tot 80% van deze personen op IC-diensten komen te overlijden. De laatste dagen merk ik in de internationale pers meer en meer stemmen opgaan van specialisten die zich afvragen of de aanpak die ze voorstaan wel werkt. Reden is simpel: niemand kan weten wat de aanpak is voor Covid-19 want er is geen precedent.

Dr. Ron Daniels, intensivist bij het Universitaire Ziekenhuis van Birmingham treedt in een ander interview in The Telegraph zijn Amerikaanse collega bij. Hij stelt de agressieve toepassing van ventilatie in vraag, volgens hem blijkt uit de praktijk dat het meer schade toebrengt dan helpt. Betere resultaten worden bekomen door zachte, niet-invasie zuurstoftherapie toe te passen. Ondertussen hebben Duitse en Italiaanse artsen dezelfde ervaring gedeeld in een schrijven aan de American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine. Het vermoeden rijst nu dat de invasieve zuurstoftherapie waarbij de patiënt op de buik wordt gehouden een erge immunologische reactie op gang brengt in het systeem van de patiënt. Het lichaam gaat dus in overdrive reageren waardoor het uitput.

Al deze factoren samen zijn blijkbaar ook de reden waarom Zweden niet meegaat in de wereldwijde media-gestuurde paniek. Johan Giesecke (de Zweedse Van Ranst) zegt hierover in een interview met de National Review dat alle landen elkaar blindelings volgen zonder enig bewijs van het nut en noemt het ‘political, unconsidered actions’. Hij stelt zich luidop de vraag waar we het als wereldwijde gemeenschap halen om te beslissen dat sociale isolatie werkt? Waar is daarvoor het bewijs? Ook hij durft geen conclusies trekken op basis van ontoereikende data. Hij werpt op wat vele academici dus denken, maar niet durven uitspreken in deze media-gestuurde isolatie-cultuur en dat is dat we ons bedenkingen moeten maken bij het ideaalbeeld van ‘flatten the curve’.

De conclusie van de Zweden kan dan ook alleen maar rationeel worden genoemd. We hebben geen medicatie, geen behandeling waarvan we weten dat het werkt. Alles wat we nu therapeutisch toepassen is voor een groot deel giswerk en de overlijdens op IC-diensten bewijzen alvast dat we nog niet de juiste aanpak hebben gevonden. Dus concludeert de Zweedse overheid, laat iedereen elkaar besmetten. Dit is de snelste weg naar groepsimmunisatie en het enige wetenschappelijke dat we kunnen onderbouwen. De mensen die nu overlijden redden we duidelijk niet door anderen in zelf-isolatie te plaatsen en de huidige kennis dwingt tot een andere strategie. Volgens Giesecke maken Covid-19 patiënten zelfs meer kans om te overleven als ze niet op een IC-dienst terecht komen.

Fredrik Erixson, directeur van het European Centre for Political Economy stelt onomwonden in The Spectaror (V.K.): “It’s not Sweden that’s conducting a mass experiment. It’s everyone else”.

Ook bij mij is de twijfel zeer groot over het ‘flatten the curve’-principe. Om het enigszins cru te stellen is het ‘uitstel van executie’ voor mensen waarvan het immunologisch systeem harder reageert dan bij een ander. Hierdoor rek je de ganse problematiek maanden, zoniet jaren langer, tegenover een snelle groepsimmunisatie. Het argument dat ‘flatten the curve’ ervoor zorgt dat mensen met andere ziektebeelden hierdoor nog een kans maken om opgenomen te worden op een IC-dienst bij beroerte of hartaanval is relevant, echter zien ze in ziekenhuizen nu een sterke daling van deze ziektebeelden.

Ook ethisch verdient dit enige reflectie. Jaarlijks sterven er tussen de 650.000 en 1 miljoen mensen aan Influenza (seizoensgriep), hiervoor hebben we een vaccin en is er al een basis aan immunisatie. Toch nemen we hiervoor nooit dezelfde maatregelen als bij deze Corona-uitbraak die nu op een klein halfjaar tijd minder dan 100.000 slachtoffers maakt.

Bij de griep gaan we nog allemaal werken, naar school en op bezoek bij de oma. Als we consequent willen zijn moeten we vanaf volgend griepseizoen dan dezelfde isolatie-voorwaarden in acht nemen. Wat zou er gebeuren op IC-diensten als we grieppatiënten met co-morbiditeiten en slechte prognose ook jaarlijks opnemen?  Dan liggen deze diensten in het seizoen ook vol.  Dat gebeurt echter zelden tot nooit. Als een oudere in een zorgcentrum griep krijgt in combinatie met co-morbiditeiten dan zal deze persoon geregistreerd worden als ‘natuurlijk overlijden’. De grootouder is dus gestorven aan ‘ouderdom’.

Volgens de laatste cijfers (2017) van de WHO waren er 219 miljoen malaria-besmettingen, waarvan 28% stierf. De verwachting voor de komende jaren zijn hetzelfde. Volgens het monitoringssysteem van de CDC/Worldometer zitten we voor 2020 nu al tegen de 150.000 overlijdens aan de ‘simpele’ griep. Uit het wekelijkse influenza-rapport van Sciensano zijn er in week 12 van dit jaar ruim 2.500 mensen overleden aan de griep in België. Hoort u dit in de media?

Het lijkt tijd om de Corona/Covid-19-aanpak op basis van de gegevens die we nu hebben te herevalueren. Je kan geen expert of overheid verwijten om het ‘voorzichtigheidsprincipe’ toe te passen. Weliswaar, met de gegevens die nu naar boven komen wordt het tijd om het schip van koers te laten veranderen en toe te geven dat de huidige wereldwijde maatregelen, gebaseerd op vooral media-gestuurde angst nog weinig met de rationale te maken heeft. Op basis van de gegevens waarover we nu wel beschikken moet een andere aanpak mogelijk zijn.
— Lees op reflector.simplesite.com/445632493

Advertisement