Kans op besmetting met coronavirus groter in gesloten ruimtes Illustratie (fragment) uit Yuguo Li et al., Evidence for probable aerosol transmission of SARS-CoV-2 in a poorly ventilated restaurant. Voorpublicatie, 22 apr. 2020.
In gesloten ruimtes is de kans op besmetting met het coronavirus veel groter dan elders, zegt Maurice de Hond. Dat zou komen doordat virussen daar veel langer en verder in microdruppels door de ruimte zweven. De bewijzen hiervoor beginnen zich inderdaad op te stapelen, hoewel virologen de kans op besmetting via de lucht in veel situaties klein achten. 

Bewering
De Hond: Waar veel mensen in een afgesloten ruimte zingen of praten, kan één besmet persoon verantwoordelijk zijn voor de besmetting van velen door de uitstoot van besmette microdruppels.

Oordeel
Waarschijnlijk waar

Bron van de bewering
Het stikt van de aanwijzingen dat de verspreiding van het coronavirus vooral gebeurt via ‘superspread events’, zegt Maurice de Hond op zijn website. Dat zijn gebeurtenissen waarbij veel mensen samenkomen in een gesloten ruimte en een groot aantal van hen besmet raakt. Neem de kerkelijke bijeenkomst in Zuid-Korea, de tientallen koorleden in een kerk van Seattle, de honderden mensen die besmet raakten in een Maleisisische moskee, carnavalvierders in Brabant en ga zo maar door.

Dat het virus zich in gesloten ruimten zo makkelijk verspreidt, zegt De Hond, komt doordat het meelift op aerosolen, piepkleine druppeltjes van minder dan 5 micrometer doorsnede – niet te verwarren met de grotere druppels waar het RIVM over spreekt als het gaat om ‘druppelbesmetting’. Die grotere druppels vallen eerder op de grond, terwijl de microdruppels tot wel een half uur lang door de ruimte kunnen blijven zweven.

Die stelling onderbouwt De Hond onder meer met onderzoek van het Massachusetts Institute of Techology. Dat laat zien dat de microdruppels, eenmaal ontsnapt aan onze mond, tot wel acht meter door de ruimte kunnen zweven – zeker als dat een gesloten ruimte is. Wanneer daar toevallig een virus op meelift, heb je dus niets meer aan die anderhalve-meter-regel. De Hond ziet daarom meer in een maatregel als het dragen van mondkapjes, dan het houden van anderhalve meter afstand. In het programma Op1 lichtte hij dit vorige week toe.

Waarom is dit waarschijnlijk waar?
Dat de microdruppels stukken verder komen dan anderhalve meter, is inmiddels wel overtuigend aangetoond. Deze video bevat bijvoorbeeld beelden van een Japans experiment, dat toont hoe een wolkje aerosolen door een gesloten ruimte met mensen zweeft. Hoogleraar aerodynamica Bert Blocken liet onlangs zien dat uitgehijgde microdruppeltjes (en ook grotere druppels) tijdens het lopen enkele meters meezweven in onze slipstream. Lydia Bourouiba, onderzoeker vloeistofdynamica aan de Amerikaanse universiteit MIT, schrijft in een recente publicatie dat de anderhalve-meter-regel is gebaseerd op een volkomen achterhaald onderzoek uit 1930. In die tijd wist men niet dat de uitgenieste microdruppels samen een warme wolk vormen. Daardoor verdampen ze niet snel en blijven ze minutenlang door de ruimte zweven. Mogelijk zouden ze zelfs via airconditioning een heel gebouw door kunnen reizen.

Dat de microdruppels het virus kunnen bevatten en tot wel een halfuur in de lucht kunnen blijven, toonden Canadese en Amerikaanse onderzoekers onlangs ook al aan. Dergelijke onderzoeken deden de afgelopen tijd veel stof opwaaien, maar de reactie van virologen was tot nu toe telkens dezelfde: het virus kan in kleine microdruppeltjes misschien ver komen, maar dat wil nog niet zeggen dat je er ook makkelijk door besmet raakt. Hoe meer virusdeeltjes je opsnuift, des te groter is de kans daarop. Maar wat precies de ondergrens is, weet op dit moment nog niemand.

De Amerikaanse viroloog Linsey Marr relativeert het gevaar enigszins. ‘Het klinkt eng, maar tenzij je dichtbij iemand staat, is de hoeveelheid waaraan je wordt blootgesteld erg laag’, citeert de New York Times haar. Marr vergelijkt het met een stoomwolkje dat in de vrieskou uit onze mond komt: hoe verder weg je staat, des te kleiner is de kans dat een ander er veel van inademt.

Besmet tijdens het dineren

De kans wordt groter als het wolkje door slechte ventilatie telkens opnieuw voorbijkomt. Dat lijkt te zijn gebeurd in een restaurant in de Chinese stad Guangzhou. Drie families die elkaar niet kenden, dineerden er aan tafels die op ruime afstand naast elkaar stonden. Naderhand bleken niettemin verschillende leden van deze drie families besmet te zijn met het coronavirus. Opmerkelijk genoeg gold dat niet voor de overige bezoekers, noch voor de bediening van het restaurant.

In een voorpublicatie van een studie leggen Chinese onderzoekers uit hoe dat volgens hen komt: de tafels stonden achterin de zaal, waar de ventilatie slechter was dan elders in de ruimte. Microdruppels konden zo van de ene tafel naar de andere zweven en weer terug, zo blijkt uit computersimulaties. Microdruppels die richting de overige tafels zweefden, werden, gezien de betere ventilatie, snel verdund, denkt Linsey Marr. ‘En dus was de kans op blootstelling aan het virus daar veel kleiner.’ De studie is nog niet onderworpen aan peer review, dus keiharde conclusies kunnen we hier helaas nog niet op baseren.

Illustratie uit de studie van Yuguo Li et al. Volgens de onderzoekers was de paarse persoon aan de middelste tafel achterin besmet, en besmettte zijn of haar adem via de airconditioning de rood gekleurde personen.
Hoewel de RIVM en de WHO er momenteel van uitgaan dat COVID-19 zich vooral via de grotere druppels verspreidt, erkent de WHO inmiddels wel dat microdruppels in theorie toch wel degelijk een probleem kunnen vormen. Mede daarom moeten ziekenhuismedewerkers, die immers veelvuldig blootstaan aan microdruppels van coronapatiënten, zeer fijne gezichtsmaskers dragen.

Conclusie
Microdruppels die het coronavirus bevatten kunnen inderdaad lang in een ruimte blijven hangen en grotere afstanden afleggen dan anderhalve meter. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat dit een rol speelt bij besmettingen in gesloten, slecht geventileerde ruimtes. Virologen zijn er nog niet uit hoe groot het risico van besmetting via microdruppels precies is.
— Lees op nieuwscheckers.nl/nieuwscheckers/kans-op-besmetting-met-coronavirus-groter-in-gesloten-ruimtes/

Advertisement