De onbekende feiten over de besmettelijkheid van corona
Virusoverdracht Veel cruciale kennis over corona ontbreekt nog. Hoe besmettelijk is bijvoorbeeld een geïnfecteerde zonder symptomen?
Niki Korteweg
29 april 2020 om 21:42
Leestijd 3 minuten

Foto Piroschka van de Wouw/ ANP
Er is nog bar weinig bekend over de vijand die al een paar maanden de wereld bedreigt. Alleen al over hoe makkelijk overdraagbaar het coronavirus is, staan veel vragen open. Vier dingen die we nog níet weten over de besmettelijkheid.

1 Is iemand zonder klachten al besmettelijk?
Vooralsnog gaan gezondsheidsinstanties zoals de WHO ervan uit dat alleen geïnfecteerde mensen die hoesten en niezen het virus kunnen overdragen. Maar het lijkt erop dat patiënten ook vlak voordat de klachten beginnen al besmettelijk zijn. Op basis van de gegevens van 77 koppels die elkaar hadden besmet schatten onderzoekers van de Universiteit van Hongkong dat in 44 procent van de gevallen de overdracht plaatsvindt voordat de symptomen beginnen. Bij 94 patiënten zagen ze dat de piek van de virusproductie in hun neus en keel op de eerste dagen van de symptomen optreedt. In de twee of drie dagen ervoor komt de virusproductie al op gang. Dat komt overeen met Duitse bevindingen bij negen patiënten met milde Covid-19. Mensen lijken dus al vlak voordat ze ziek worden besmettelijk – vandaar de social distancing maatregelen.

Daarnaast is niet duidelijk of mensen die niet ziek worden maar wel het virus in hun neus en keel dragen, een ander kunnen besmetten. Wetenschappers vermoeden van wel.

In het Italiaanse dorp Vo, dat twee weken volledig op slot ging en waar alle inwoners meermaals getest zijn, raakten sommige mensen besmet door een asymptomatisch gezinslid. Dat schrijven Italiaanse onderzoekers en wetenschappers van het Imperial College London in een voorpublicatie op medRxiv.

Hoe groot die groep asymptomatische geïnfecteerden is, blijft onduidelijk. In het Italiaanse Vo rapporteerde ruim veertig procent van de positief geteste dorpsbewoners in de twee quarantaineweken geen symptomen. Onder 565 Japanners die begin februari uit Wuhan waren geëvacueerd en die een maand nauwlettend zijn gevolgd, kregen vier van de dertien mensen die het virus bij zich droegen (31 procent) nooit klachten. En op het cruiseschip de Diamond Princess dat twee weken in quarantaine ging, had 18 procent van de ruim 600 besmette mensen geen symptomen.

2 Kunnen kinderen hun ouders infecteren?
Kinderen worden minder ziek van het coronavirus. Mogelijk raken ze ook minder makkelijk besmet, suggereert IJslands onderzoek – dan zouden ze dus niet vaak het virus bij zich dragen. Dat past bij de bevinding van het RIVM dat kinderen ook minder gemakkelijk het virus lijken over te dragen op hun ouders. De meeste besmettingen binnen gezinnen gebeuren andersom, van ouder naar kind.

Op basis van deze wetenschappelijke inzichten opent het kabinet de basisscholen na de meivakantie weer. De nieuwste studie, woensdag in Science, uit Wuhan en Shanghai, concludeert dat kinderen onder de 14 minder vatbaar zijn.

Maar uit een Chinees-Amerikaanse studie die deze week in The Lancet verscheen blijkt dan weer dat kinderen onder de 10 even vatbaar zijn voor het coronavirus als oudere kinderen en volwassenen – en het dus even vaak bij zich dragen als volwassenen. Ook in deze studie hadden de kinderen minder ernstige ziekteverschijnselen. Dat blijft overeind.

Lees ook: Kinderen lijken minder vatbaar voor corona
3 Kun je besmet raken door fijne druppeltjes in de lucht?
Het coronavirus verspreidt zich in druppeltjes die besmette mensen uithoesten of -niezen, of die soms tijdens het praten de mond verlaten. Die druppels vallen binnen anderhalve meter op de grond of op een oppervlak. Of ook in heel fijne ademdruppeltjes (aerosolen) nog een infectieuze hoeveelheid virus zit, en of dat levensvatbaar is, en dus besmettelijk, bestaat nog onzekerheid. Die ragfijne druppeltjes kunnen urenlang in de lucht zweven.

De plek waar je zulke aerosolen het meest verwacht, is de lucht op de corona-afdelingen van twee ziekenhuizen in Wuhan middenin de Covid-19 uitbraak. Daar was het virus nauwelijks te meten in aerosoldruppeltjes, schrijven Chinese onderzoekers deze week in Nature. Wél was de concentratie virusdeeltjes in de lucht wat hoger op een patiëntentoilet waar geen ventilatie was. Maar of het virus infectieus is, is niet bekend.

Lees ook: ‘Ik heb al Q, ik wil niet ook C’
In de publieke ruimtes van de ziekenhuizen was het virus al helemaal niet te meten in de lucht, behalve op twee plekken buiten het ziekenhuis waar het erg druk was. Het Sars-CoV-2 virus kán dus wel in die fijne druppeltjes zitten, maar in goed geventileerde ruimtes is het risico laag, concluderen de auteurs.

Vooralsnog gaat de WHO ervan uit dat die druppeltjes niet besmettelijk zijn, tenzij ze in grote hoeveelheden vrijkomen bij bijvoorbeeld het intuberen van de longen van een ernstig zieke Covid-19 patiënt.

Lees ook: Hoe gevaarlijk is de adem van coronaviruspatiënten?
4 Hoe lang is iemand met Covid-19 besmettelijk?
Na de start van de eerste symptomen neemt de hoeveelheid virus in de neus en keel van Covid-19-patiënten gestaag af. Bij de meeste mensen met een milde vorm zijn na tien dagen geen virusdeeltjes meer te vinden, maar het varieert enorm per patiënt. Tot drie weken na die eerste dag kan er nog virus te vinden zijn, wijzen meerdere studies uit – en soms zelfs nog langer. Vooral mensen die ernstige Covid-19 hebben en dus langer ziek zijn, produceren soms nog een paar weken virusdeeltjes.

Dit uitgescheiden virus is niet al die tijd infectieus, lijkt het. Duitse onderzoekers haalden het virus uit de neus en keel van negen Covid-19-patiënten met milde klachten. Alleen de eerste acht ziektedagen lukte het ze om er cellen in het lab mee te infecteren. Hoeveel virus nodig is om een persoon te besmetten is nog niet bekend.

Het RIVM gaat ervan uit dat een patiënt die zich niet meer ziek voelt, na 24 uur niet meer besmettelijk is.

De federatie van medische specialisten houdt, afhankelijk van de ernst van de ziekte, 7 tot 21 dagen na eerste ziektedag aan, plus 48 uur klachtenvrij.
— Lees op www.nrc.nl/nieuws/2020/04/29/de-onbekende-feiten-over-de-besmettelijkheid-van-corona-a3998285

Advertisement