De werkelijkheid als hinderlijk obstakel
Marjoleine de Vos
2 maart 2020
Leestijd 2 minuten

Geschokt. Echt waar. En niet zo’n beetje ook nog. Door de ambtenarencultuur op de ministeries. Maar wist ik dan niet – ja tuurlijk. Ik zag net als iedereen dat allerlei voornemens waarvan een kind op de klompen kon aanvoelen dat ze niet zouden gaan werken of waar krachtig tegen gewaarschuwd werd door mensen die leken te weten waar ze het over hadden, toch werden doorgevoerd. En ook zag ik net als iedereen dat we al jaren en jaren een overheid hebben die helemaal geen echte beslissingen neemt, alleen maar ‘onderzoekt’ en ‘decentraliseert’ en regelingen ‘optuigt’ en papt en nathoudt en verder niks. Wie in Groningen woont krijgt heus wel enig zicht op het overheidsfunctioneren, of eigenlijk: het niet-functioneren. Er gaat ongelooflijk veel geld in om en het leidt tot niets dan uitstel en banen voor mensen die niet weten waar ze het over hebben („Nee, nee, dat huis heeft achterstallig onderhoud, dáárvan is het gescheurd.”) .

Maar dat dat alles voortkomt uit een volstrekte minachting voor de werkelijkheid, dat wist ik niet. Je zag wel dat van alles in de praktijk heel anders werkt dan in de plannen, maar – maar wat eigenlijk. Ik hield dat voor ergerniswekkende onkunde. En dat blijkt óók te kloppen, begrijp ik uit de serie ‘Topambtenaren’ van Derk Stokmans en Philip de Witt Wijnen in NRC – om een of andere reden heeft men gemeend dat het heel verkeerd is als iemand die goed functioneert langer dan zeven jaar op zijn post zit, en dat het juist prima is als iemand die van toeten noch blazen weet, komt besturen. Dat is fris, dat is tegen ‘verkokering’ en ‘vastroesten’. Maar het ergste vond ik dit: ,,[…] er is ook, zeggen betrokkenen, dedain voor inhoudelijke kennis. Een topambtenaar beschrijft hoge ambtelijke overleggen op zijn vakgebied. ‘Ik hoorde daar mensen met grote zelfverzekerdheid volstrekte onzin beweren.’ ”

Dedain voor inhoudelijke kennis. Hoe is het mogelijk, waar het gaat om de belangrijkste beslissingen die er moeten worden genomen. Geen wonder dat nooit meer iemand zich laat overtuigen door feiten – mensen hebben helemaal geen idee meer van wat feiten zijn. Ze geloven serieus dat meningen precies even belangrijk zijn en dat het er in de wereld om gaat je mening door te duwen.

Het is zo langzamerhand een cliché, om te zeggen dat we allemaal in verhalen en ideeën geloven en van daaruit denken. Maar het kan geen kwaad als die verhalen, tegenwoordig ‘narratieven’ geheten, ook ergens op gebaseerd zijn. Op kennis, kennis van feiten, kennis van de geschiedenis, van ideeën, van de werkelijkheid.

PRAAT MEE MET NRC

Onderaan dit artikel kunnen abonnees reageren. Hier leest u meer over reageren op NRC.nl .
Maar de werkelijkheid is al helemáál niet belangrijk in ambtelijk en vooral politiek Den Haag. De werkelijkheid zit vaak maar in de weg, zei een voormalig secretaris-generaal van het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

Brr. Niet alleen dat het slecht is voor het land en voor de echte werkelijkheid, buiten de ministeries, het is ook slecht voor de geest, deze houding. Slecht voor de ziel zou je bijna zeggen – zonder kennis, aandacht, verdieping, ervaring wordt alles even onbelangrijk en waardeloos. Niemand kan leven vanuit meningen alleen, of nu ja, dat kán wel, maar dat betekent een enorm verlies aan betekenis.

Die arme ambtenaren – het moet een verschrikking zijn om voortgejaagd te worden van baan naar baan zonder je ooit eens ergens competent te kunnen gaan voelen. En die arme bevolking, wij, die almaar besproeid worden met dedain voor kennis, voor wat er echt aan de hand is, voor wat echt belangrijk is. Met dedain voor ons bestaan.
— Lees op www.nrc.nl/nieuws/2020/03/02/de-werkelijkheid-als-hinderlijk-obstakel-a3992271

Advertisement